fot. Bartosz Dubiel

           Osobnica jest dużą wsią, odległą od Jasła 10 km, położoną na południowo - zachodnim krańcu gminy. Miejscowość dzieli się na Osobnicę Dolną i Górną. Wieś od wschodu graniczy z Łazami Dębowieckimi i Brzyściem, od zachodu z Pagorzyną i Harklową. Na południu leży Dzielec i Cieklin, a na północy Przysieki i Trzcinica. Na zachód od wsi, w okolicach Pagorzyny, znaduje się kompleks leśny. W rejonie Osobnicy Górnej kopalnie ropy naftowej.

           Miejscowość liczy około 3500 mieszkańców i gospodaruje na obszarze 2.473 ha. Wieś jest dobrze zagospodarowana, jest tu ośrodek zdrowia, dwie szkoły podstawowe z placami zabaw, gimnazjum, biblioteka z świetlicą, dom ludowy, remiza OSP, przedsiębiorstwa produkcyjne i usługowe, pizzeria i sklepy.

           Osobnica to ongiś wieś królewska, założona na mocy przywileju króla Kazimierza Wielkiego w 1364 roku na prawie niemieckim. Osadźcą wsi był Jan Tyznar, równocześnie pierwszy jej sołtys. Wieś już w swoim założeniu była dużą osadą położoną na 110 łanach niemieckich. Osadźca gospodarował na ośmiu łanach, a jeden łan przeznaczony był na uposażenie kościoła. Sołtys miał prawo budowy dwóch młynów na Ropie i Osobnicy o dowolnej ilości kół, dwóch karczem, jatek: rzeźniczej i piekarskiej, browaru, stawu i ogrodów. Kmiecie otrzymali 20 łat wolnizny. Wieś zobowiązana była wysyłać na wyprawę wojenną jednego zbrojnego na koniu. Miejscowość była przez królów dzierżawiona. W XVI stuleciu była w rękach Zmarszowych. W 1581 roku było we wsi 27 łanów kmiecych, 5 czynszowych, 12 zagrodników z rolami, 18 komorników z bydłem i 8 bez bydła oraz 5 rzemieślników. W 1591 roku żołnierzem piechoty wybranieckiej został Wojciech Wierteł, któremu król dał wolność, prawu wybrańców przysługującą. Nie ominęły też wsi epidemie moru, wojny i pożary. W rękach królewskich wieś była aż do czasu zaborów. Należała do starostwa jasielskiego. Po 1786 roku, jak wszystkie królewszczyzny ziemi bieckiej, również Osobnica przeszła w ręce prywatne. W XIX wieku była we władaniu Piegłowskich, Twardowskich. W 1901 roku dobra ziemskie sprzedane zostały Żydom. Nabył je Mendel Kanner, a od niego Sara Rubin i Markus Karpf. Ludność wsi obok pracy na roli zajmowała się wyplataniem koszy i półkoszków do wozów. Uprawianie tego tradycyjnego rzemiosła ułatwiało położenie nad Ropą i Bednarką, gdzie rosło wiele wierzb - łóz.

           Początkiem XX wieku zaczęto tu wiercić za ropą. Początkowo bezskutecznie. Większe złoża odkryto po II wojnie światowej. Rozrośnięta do 2.500 mieszkańców, nie każdemu dawała pracę. Stąd rozpoczęła się emigracja do Stanów Zjednoczonych, Kanady, Brazylii, Argentyny innych krajów Ameryki Łacińskiej. Część emigrantów wracała tu, by nabyć ziemię i gospodarować. Znacznie pomagali rodzinom.

           W czasie I wojny światowej w 1914 i 1915 roku pod Osobnicą toczyły się krwawe walki. Wieś w części uległa spaleniu. O tych zmaganiach świadczą aż dwa cmentarze wojskowe.

W latach międzywojennych Osobnica była dużym ośrodkiem ruchu ludowego i PPS (głównie nafciarze). Przed samą wojną mieli tu sympatyków również komuniści. Jak w czasach galicyjskich, wielu osobniczan emigrowało za ocean, w tym do Brazylii, głównie w okolice Kurytyby. Jednym z emigrantów był ludowy poeta Wojciech Breowicz. Rodzinną wieś odwiedził dopiero po II wojnie światowej. O jego twórczości wspomniane będzie w dalszej części opracowania. W latach dwudziestych i trzydziestych nie ominęły Osobnicy strajki robotnicze, a w 1937 roku strajk chłopski.

           W okresie okupacji wielu osobniczan zostało aresztowanych, wywiezionych na roboty do Rzeszy i obozów koncentracyjnych, wielu zginęło. Istniała tu konspiracja zbrojna o różnych orientacjach politycznych. Była grupa ZWZ/AK placówki Jasło, Chłostry  -BCh placówki gminy Jasło i GL-AL - dzielnicy Jasło. Osobnica nie poniosła strat na skutek frontu w 1945 roku. Zajęta została prawie bez walki przez Armię Czerwoną 17 stycznia. Po wojnie wraz z rozwojem przemysłu naftowego, zatrudnieniem mieszkańców wsi w jasielskich zakładach pracy, następował rozwój i rozbudowa wsi. Dziś jest to największa wieś w gminie Jasło.

fot. Bartosz Dubiel

          We wsi warto zwiedzić neogotycki kościół z 1906 roku, projektowany przez Talowskiego. Charakteryzuje się wysoką, strzelistą wieżą, mającą 42 m. We wnętrzu na uwagę zasługuje ołtarz główny pw. św. Stanisława -Biskupa i boczny Matki Boskiej. Warto dodać, że o parafii w Osobnicy wspominał Jan Długosz początkiem XV wieku. Poprzedni drewniany kościół, nie wiadomo od kiedy istniejący, konsekrowany był w 1512 roku.

Kliknij na ten link by zobaczyć film o Kościele Parafialnym nakręcony przez uczniów naszej szkoły.

 Na południu wsi warto też obejrzeć kopalnię ropy naftowej.

https://www.youtube.com/watch?v=WFCRpFHEyRE

fot. Szyb naftowy w kopalni w Osobnicy

     Zachowało się kilka starych chat i kapliczek. We wsi dwa wspomniane już cmentarze wojskowe z I wojny. Projektował je Johann Jager. Spoczywają na nich Niemcy i Rosjanie, pochowani w grobach indywidualnych i mogiłach zbiorowych. Pierwszy (nr 16) znajduje się 500 m na północ od kościoła, drugi (nr 17) przy drodze do Dębowca (100 m od skrzyżowania przy kapliczce), dzięki zabiegom restauratorskim odzyskał dawny blask. Oba cmentarze po rewitalizacji są kolejną turystyczną wizytówką gminy Jasło.  Obecny ich wygląd znajdziesz na fotografiach w menu.

źródłó: książka. "Janusz Michalak.W gminie Jasło i okolicy."